top of page
S_5250575665109

B-1 โครงงาน “บ้านบาตร อย่าให้เหลือเพียงแค่ชื่อ”

ประวัติความเป็นมา และภูมิปัญญาในการปรับตัวของชุมชนบ้านบาตรให้เข้ากับบริบทปัจจุบัน

ชุมชนบ้านบาตร

กลุ่ม 1  เห็นว่า "ชุมชนบ้านบาตร" เป็นเรื่องที่น่าสนใจศึกษา เนื่องจากภูมิปัญญาการทำบาตรของชาวชุมชนบ้านบาตร  ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตสมัยพระบาทสมเด็ดพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  ซึ่งเกิดขึ้นมาจากแรงศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาของชาวบ้านในสมัยนั้น  กำลังจะสูญหายไปจากสังคมไทย

เพราะปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่ก้าวล้ำเข้ามามีอิทธิพลต่อภูมิปัญญาของชาวชุมชนบ้านบาตร 

ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในหลายๆด้านเพื่อปรับตัวให้เข้ากับบริบทสังคมที่เปลี่ยนไป

เรื่องราวในอดีตของชุมชนบ้านบาตร

“ บ้านบาตร “ เป็นชุมชนที่อยู่คู่กับกรุงเทพมหานครมานานแล้ว จนอาจกล่าวได้ว่าเป็นชุมชนที่เกิดขึ้นหรืออาจเกิดเกิดก่อนกรุงเทพมหานคร พงศาวดารกรุงศรีอยุธยาได้เขียนไว้ว่าที่กรุงศรีอยุธยามีคลองบาตรพระซึ่งสันนิษฐานกันว่าน่าจะเป็นชุมชนที่ทำบาตรพระ เนื่องจากในสมัยก่อนมักจะตั้งชื่อชุมชนหรือชื่อหมู่บ้านตามลักษณะประชากรที่อาศัยอยู่ การทำมาหากิน เช่น หมู่บ้านโปรตุเกส หมู่บ้านฮอลลันดา หมู่บ้านญี่ปุ่น หมู่บ้านอรัญญิก ป่าหมาก ป่าพูล บ้านบาตร เป็นต้น

    จากตำนานที่เล่าต่อกันมาว่าบรรพบุรุษของชาวบ้านบาตรเป็นกรุงศรีอยุธยาที่อพยพมาตั้งหมู่บ้านทำบาตรเหล็กตั้งแต่คราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 พ.ศ.2310 บ้านบาตรจึงเป็นชุมชนแห่งเดียวในประเทศไทยที่มีการทำบาตรพระด้วยมือตามแบบโบราณมาโดยตลอด

    ชุมชนบ้านบาตรเป็นชุมชนที่อยู่กลางกรุงเทพมหานคร โดยทิศเหนือติดกับถนนบำรุงเมือง ทิศใต้ติดกับถนนหลวง ทิศตะวันออกติดกับถนนวรจักร และทิศตะวันตกติดกับถนนบริพัตร มีซอยเล็กๆชื่อ “ซอยบ้านบาตร” ซึ่งเป็นที่ตั้งบ้านเรือนของช่างทำบาตรที่รวมกันอยู่เป็นกลุ่มก้อนสืบกันมาแต่โบราณ โดยชุมชนบ้านบาตรอยู่ในพื้นที่แขวงบ้านบาตร เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ได้ทราบประวัติความเป็นมา รวมถึงวิวัฒนาการของชุมชนบ้านบาตรตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

2. ได้ทราบความสำคัญของบาตรกับวิถีชีวิตชุมชน รวมถึงความเป็นอยู่ของคนในชุมชน และความสำคัญกับชุมชนบริเวณรอบข้าง

3. ได้ทราบแนวโน้มความเปลี่ยนแปลงของชุมชนบ้านบาตรในอนาคต

วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้ทราบประวัติความเป็นมา รวมถึงวิวัฒนาการของชุมชนบ้านบาตรตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

2. เพื่อให้ทราบความสำคัญของบาตรกับวิถีชีวิตชุมชน รวมถึงความเป็นอยู่ของคนในชุมชน และความสำคัญกับชุมชนบริเวณรอบข้าง

3. เพื่อให้ทราบแนวโน้มความเปลี่ยนแปลงของชุมชนบ้านบาตรในอนาคต

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ได้ทราบประวัติความเป็นมา รวมถึงวิวัฒนาการของชุมชนบ้านบาตรตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

2. ได้ทราบความสำคัญของบาตรกับวิถีชีวิตชุมชน รวมถึงความเป็นอยู่ของคนในชุมชน และความสำคัญกับชุมชนบริเวณรอบข้าง

3. ได้ทราบแนวโน้มความเปลี่ยนแปลงของชุมชนบ้านบาตรในอนาคต

เรื่องราวในปัจจุบันของชุมชนบ้านบาตร

กลุ่ม 1 พบว่าในปัจจุบันมีการผลิตบาตรบุน้อยลงมาก  เนื่องจากมี "บาตรปั๊ม" เข้ามาแทนที่เมื่อราว 30 ปีที่ผ่านมา  บางคนก็เลิกอาชีพช่างไปประกอบอาชีพอื่น บาตรปั๊มจึงเข้ายึดครองตลาดจนบาตรบุขาดหายไปจากตลาดเครื่องสังฆภัณฑ์ในช่วง 30 ปีนั้น  ​รวมถึงการกลายเป็นเพียงของที่ระลึกด้วย

   

บาตรบุของชาวบ้านบาตรมีราคาสูงเนื่องจากการทำบาตรต้องอาศัยช่างหลายประเภท 

   

ปัจจุบัน เกิดการแข่งขันที่สูงขึ้น  และเนื่องจากชาวบ้านบาตรชะงักการผลิตลงในระยะเวลาหนึ่ง เมื่อทำบาตรใหม่อีกครั้งจึงต้องเริ่มต้นใหม่ ด้วยการปรับเปลี่ยนคุณภาพบาตรให้ดีกว่าเดิม เพื่อแข่งขันกับ "บาตรปั๊ม" 

    

ดังนั้นกลุ่มที่ 1  จึงประสงค์ที่จะศึกษาค้นคว้าเพื่อให้เข้าใจความเป็นมา ความเปลี่ยนแปลง และแนวโน้มความเปลี่ยนแปลงในอนาคตของ “ชุมชนบ้านบาตร” อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น

©2016 by BanBattPresent. Proudly created with Wix.com

bottom of page